برنامه ادبی صورت ماه با محوریت بررسی شعر ربیع و شعر نیمایی از شبکه رادیویی رادیوگفتگو پخش شد.

رضا بیات مدیر موسسه ادب‌پژوهی شیعه در این برنامه گفت: در حال حاضر دینی که در کشور ما ترویج می‌شود با ذات و اصالت دین تفاوت جدی و معناداری دارد. پیامبر (ص) می‌فرمایند: شادی مومن در چهره او نمایان است و غمش در دل اوست. اما ما کاملا عکس این موضوع زندگی می‌کنیم. شعرای معمول، خلاق به لحاظ معنی پردازی در سطح جامعه و فرهنگ ساز در جامعه نیستند.

در ادامه محمد شیخی کارشناس ادبی گفت: اگر اشعار آئینی را به سمت خداوند و تحمیدیه سوق دهیم شادی در شعر فراهم می‌شود زیرا همیشه ارتباط ما با خداوند سرخوشانه و با حس خوبی همراه است که متأسفانه این موضوع در اشعار آئینی ما مغفول مانده است.

وی درباره شعر نیمایی گفت: نیما به دلیل مقابله با سنت، شعر نیمایی و نو را مطرح نکرده است. هدف نیما این بود که در فضای سیاسی زمان خود قالب جدیدی را برای بیان شرایط فراهم کند. بنابراین شعر نیما در اختلاف و تضاد با قالب سنتی نیست و چه بسا با نوآوری‌های خود کمک زیادی هم به شعر کرده است.

محمود اکرامی‌فر شاعر و کارشناس ادبی نیز در این برنامه با تاکید بر اینکه باید تعریف مشخصی از شعر آئینی ارائه کرد، گفت: شعر آئینی تکرار پذیر و دارای تظاهرات بیرونی است. ضمن اینکه هر شعری که در مورد مذهب باشد به معنای آئینی بودن آن نیست. ما در کل حیات مذهبی خود در مناسک گذر زندگی ائمه، به تولد و عروسی توجه نکردیم.

وی افزود: برخی تصور می کنند نیما سنت شکن بوده درصورتی‌که اینگونه نیست. از زمانی که شعر از دربار فاصله گرفت و به میان مردم آمد خواسته‌های مردم به شکل دیگری بیان شد. شعر نو دغدغه نخبگان ادبی بود و نیما این دغدغه را تئوریزه و دارای چارچوب کرد که شرایط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جامعه را منعکس کند. در شعر نو از کلماتی استفاده می‌شود که به نیازهای عامه مردم نزدیک تر است و مردم راحت تر ارتباط برقرار می‌کنند و بین مردم بودن به معنای قوی بودن شعر نیست.

علی داوودی مدیر دفتر شعر حوزه هنری هم با حضور در این برنامه گفت: در حال حاضر جریانی به نام شعر آئینی وجود دارد که در تایخ ادبیات ما بی‌سابقه است. امروز به واسطه تخصصی‌شدن علوم و فنون جریان شعر آئینی شکل گرفته اما وجه غمگینانه آن غلبه دارد.

وی افزود: رصد کردن مناسبات و تجربیات جدید می تواند در شادی های ما و حوزه شعر آئینی قرار بگیرد. خطای اصلی ما این است که به جای توجه به معصوم بیشتر بر تاریخ زندگی و شهادت او متمرکز می شویم. دریافت شخصی برخی شاعران از زندگی معصوم (ع) به قدری شاد است که این شادی در اشعار آنها هم جلوه کرده است.

در ادامه این برنامه کامران شرفشاهی شاعر و پژوهشگر ادبی گفت: با ظهور تشیع و به ویژه بعد از واقعه عاشورا اهل‌بیت (ع) از عزاداری به عنوان یک تاکتیک استفاده کردند و عزاداری آنها تنها روش برای بیان سخنان‌شان و بزرگداشت شهدا بود اما متاسفانه استنباط ما از این ماجرا افراط آمیز بوده است. در اشعار دعبل و تمام معاصران اهل بیت به جنبه حماسی نیز می پرداختند و مانند اشعار آئینی الان فقط با حزن و اندوه نبوده است. این مسئله به حکومت های مختلف در ایران برمی گردد که بقای خود را در مخفی کردن روح حماسی می دانستند.

شرفشاهی در پایان گفت: در حال حاضر حرکت هایی در جهت بیان شادی‌های ائمه (ع) در اشعار آغاز شده اما با توجه به بالا رفتن آمار افسردگی در جامعه ما بزرگان باید برای این جریان اشک بگیر از مردم چاره‌ای بیندیشند.